Svetislav Basara schreibt mit einem ausgeprägten Sinn für Ironie und Absurdität und erforscht oft existenzielle Themen und die Komplexität der menschlichen Natur. Sein Werk zeichnet sich durch einen erfinderischen Sprachgebrauch und ein tiefes Verständnis für menschliche Schwächen aus. Der Autor konzentriert sich auf die Stellung des Einzelnen in einer oft unsinnigen Welt. Seine Essays und Prosa offenbaren einen scharfen Intellekt und eine originelle Perspektive auf die Realität.
Der Erzähler plant, einen Reiseführer für die Mongolei zu schreiben, landet jedoch in einer Hotelbar in Ulan Bator und trifft skurrile Charaktere wie einen missionierenden Bischof und einen amerikanischen Korrespondenten. Während draußen eine Hexenverbrennung stattfindet, reflektiert er über die Absurdität des Reisens und das Streben nach Abenteuer. Basara wird als literarisches Genie beschrieben.
„Die Verschwörung der Fahrradfahrer“ von Svetislav Basara ist ein jugoslawischer Kultroman, der im Original vor zwanzig Jahren erschien. Die Geschichte beginnt im staubigen Keller einer Bibliothek in der serbischen Provinz und führt den Leser durch das fantastische Labyrinth einer fiktiven Dokumentation über eine uralte Bruderschaft. Diese geheimnisvolle Organisation ein mystischer Orden der Fahrradfahrer leitet, kraft ihrer Beherrschung der Zukunft, die Geschicke der Menschheit. Die Fahrradfahrer treffen sich im Traum, in einer frei schwebenden durchsichtigen Kathedrale, wo sie auch Anweisungen von Ordensmitgliedern aus der Zukunft empfangen. Ebenso satirisch wie fantasievoll lässt der Autor eine Fülle exzentrischer Figuren auftauchen, erfundene und historische Gestalten von Karl dem Grässlic hen über Freud, Nietzsche, Sherlock Holmes bis hin zu Stalin. Basara bedient sich ihrer, um die Einheit von Raum und Zeit in Frage zu stellen, und außerdem die These zu beweisen, dass Geschichte nie objektiv erzählt wird, sondern von jedem, wie es ihm passt.
In Search of the Grail continues Svetislav Basara's "Cyclist Conspiracy," a fantastical exploration of civilizational decline told through an array of strange and esoteric documents. Readers are introduced to a secret history of the twentieth century, shown that behind the well-known wars and political revolutions of the period numerous secret organizations vied for supremacy through the control of books, knowledge, and dreams. With appearances by Sigmund Freud, Salvador Dali, the Marquis de Sade, Karl Marx, and Josef Stalin, among many others, Basara's novel presents a singularly playful, imaginative portrait of modernity and of the human condition.
Delving into themes of sanity, truth, and the Soviet psyche, the narrative presents a unique exploration of Demyan Lavrentyevich Parkinson, a patient zero whose journey reflects the complexities of health and illness. Through a diverse collection of testimonies and documents, Svetislav Basara crafts a scathing critique of authoritarianism, blending grotesque absurdism with humor. The novel draws comparisons to the works of Kafka and Auster, offering a multifaceted examination of truth and history within an inhuman society, showcasing Basara's intellectual ambition and literary prowess.
Powieść serbskiego pisarza Svetislava Basary, w której pierwiastki fikcji i fantastyki, groteski, łączą się z rzeczywistością. Pod koniec lat 80. XX w. w Belgradzie umiera pewna Marta Cohen i wszystko pozostałoby sensacyjną historią wzbudzającą chwilowe zainteresowanie (opisaną na pierwszych stronach bulwarowych gazet), gdyby śmietanka ówczesnej partii i kierownictwa państwa nie pojawiła się na jej pogrzebie. Kim jest naprawdę tajemnicza dama? Kim jest mnich Nikodem, oskarżony o podpalenie mieszkania Marty? Czy dziennikarz gazety „Borba” Pavlović może z tego wszystkiego zrobić prasowy artykuł, który jednocześnie nie będzie historią jego życia – skrótem do szpitala psychicznego. Dowódcy partyzanccy, dysydenci, spirytyści, Zygmunt Freud, iluzjoniści i ezoterycy, a nawet Josip Broz, owładnięty strachem przed tramwajem, to tylko niektórzy bohaterowie tej łobuzerskiej przygody pokazani na tle ruchu komunistycznego w Jugosławii. Świat absurdu prozy Basary, z pogardą dla zwykłej logiki ludzkiej i historycznej, uderza w tej powieści, rozprzestrzeniając się we wszystkich znanych i nieznanych kierunkach, odsłaniając twarze i zakamarki życia oraz trudne do odgadnięcia prawdy.
Mandarić i Masleša, dwaj główni bohaterowie powieści „Ohyda” Svetislava Basary, zajmują się serbską mentalnością, doszukują się wypaczeń w środowiskach serbskich elit akademickich, politycznych oraz wśród funkcjonariuszy państwowych. Ich rozumienie demokratycznej Serbii jest w zasadzie takie samo, różni się jedynie ich reakcja na nadchodzącą epokę uwolnioną rzekomo od jednomyślności. Jeden z antagonistów, rozdarty między euforią a depresją, dostaje ataków choroby afektywnej dwubiegunowej, drugi natomiast stara się go uspokoić i przekonuje, że jego przeznaczeniem jest los, którego nie uniknie… W ich dialogach, które rozśmieszą czytelników do łez, ale niepozbawione goryczy, przywoływana jest postać premiera Zorana Đinđicia, człowieka, który w opinii obu bohaterów podjął daremny trud sprowadzenia rodaków na drogę demokracji i zapłacił za to swoim życiem. „Ohyda” to druga, po „Dzienniku Marty Koen” powieść jednego z najbardziej znanych współczesnych serbskich pisarzy Svetislava Basary, która została wydana nakładem Wydawnictwa Akademickiego SEDNO (2021).
Svetislav Basara (1953, Bajina Bašta) patrí k najvýraznejším predstaviteľom modernej srbskej prózy, je nositeľom viacerých literárnych cien (Cena B. Pekića, Cena Nolitu), je autorsky zastúpený v reprezentatívnych antológiách súčasnej srbskej literatúry. Vydal: Miznúce poviedky, Čínsky list, Peking by night, Puknuté zrkadlo, Na okraji, Fáma o bicyklistoch, Fenomény, Po stopách grálu, Mongolský bedeker, Odvrátená strana mesiaca, Miznúce poviedky a politické spisy, De bello civili, Strom histórie, Zakliata zem. Žije v Užici a pracuje ako šéfredaktor literárneho časopisu MEDAJ.
