Grzegorz Jankowicz Bücher

Die Entstehung dieses nicht vollendeten Werkes – vom Sommer 1914 bis zum Ableben des Autors im Juni 1924 – war von besonders prägnanten Phasen in Kafkas Leben gekennzeichnet. Im Juli 1914 fand die Auflösung der Verlobung mit Felice Bauer statt. Sowohl die Verlobung als auch die Entlobung waren für Kafka mit starken Schuldgefühlen verbunden. Eine abschließende Aussprache hierzu im Berliner Hotel Askanischer Hof in Anwesenheit von Freunden hatte Kafka als „Gerichtshof“ empfunden. Unmittelbar danach begann er mit der Arbeit zum Process. Der Erste Weltkrieg brach aus. Ab dem Herbst 1914 wohnte Kafka erstmals unabhängig von seinen Eltern in einem eigenen Zimmer. Seine Arbeit schritt zunächst gut voran, in zwei Monaten entstanden rund 200 Manuskriptseiten, kam aber – wie bei ihm häufig – bald zum Erliegen. Er beschäftigte sich nun u. a. mit der Erzählung In der Strafkolonie. Der Process entstand nicht in linearer Abfolge: Es lässt sich nachweisen, dass Kafka zuerst das Eingangs- und das Schlusskapitel niederschrieb, danach schrieb er an einzelnen Kapiteln parallel weiter. Anfang 1915 wurde der Roman dann unvollendet beiseitegelegt und nie vollendet. Kafka schrieb den Process in Hefte, die er auch für die Niederschrift anderer Texte verwendete. Diese Blätter hat er später herausgetrennt und sie nach Kapiteln und Fragmenten neu sortiert, ohne dabei eine bestimmte Reihenfolge der Teile festzulegen.

Wszystkie wywiady zgromadzone w tym tomie znajdują swój początek w lekturze, dlatego zasadnie można je nazwać rozmowami literackimi, co nie oznacza, że ich jedynym tematem jest literatura. Grzegorz Jankowicz pyta o znaczenie i funkcję opowieści w naszym jednostkowym i wspólnotowym życiu, zwracając uwagę na społeczne, polityczne i ideologiczne problemy współczesnego świata: nadużycia władzy, status kobiet, niebezpieczny mariaż polityki i religii. W końcu autor rozpytuje o słowo jako naczynie gromadzące sens, jako narzędzie emancypacji i aparat zniewolenia. A jego rozmówcami byli Alameddine, Ashbery, Bärfuss, Keret, Manguel, Müller, Oz, Pamuk, Satrapi, Simic, Škvorecký, Spiró, Ugrešić.

Gdzie�dziś,�w�świecie�nowoczesnych�technologii�i�nowych�aparat�w�władzy,�przebiega�granica�między�intymnością�a�tym,�co�społeczne? �W�jaki�spos�b�odnosimy�się�do�własnego�i�cudzego�życia?�Jak�je�pokazujemy�i�jak�o�nim�m�wimy? �Czego�o�formie�życia�uczy�nas�Gombrowicz? �

Rany ducha goją się i nie pozostawiają po sobie blizn pisał Hegel. W swojej najnowszej książce Grzegorz Jankowicz podejmuje polemikę z tą tezą. Jego bohaterami są twórcy szczególnie czasem wręcz obsesyjnie zainteresowani wewnętrznym zranieniem. Agamben, Auden, Brfuss, Benjamin, Borges, Butler, Derrida, Dickens, Goethe, Kafka, Melville, Perec, Sebald, Sosnowski, Zupani to pisarze i filozofowie, według których proces gojenia się trwa długo i zawsze pozostaje po nim nieusuwalny ślad. Twórcy przywoływani przez Jankowicza opisują bolesne formowanie się życia w języku i historii. Polega ono na ścieraniu się ze sobą różnych żywiołów konfrontacji, która zawsze kończy się zranieniem. Wiersze, opowiadania, powieści, rozprawy filozoficzne i eseje są próbą nie tylko opisania tych ran, ale też ich zasklepienia. Tytułowych blizn Jankowicz szuka właśnie na powierzchni tekstów. Jeśli wodzi po nich palcem, to po to, by sprawdzić, jak wyglądają język, świat, życie i ciało po wygojeniu się ran, by odpowiedzieć na pytanie, czy cięcia pozostawiły po sobie wyniszczającą traumę, czy też stały się szansą na rozwój. Koncepcja Biblioteki Aleksandryjskiej opierała się na przeświadczeniu, że teksty stanowią odzwierciedlenie świata oraz ludzkich losów. Każda drobina istnienia i każde zdarzenie, które owo istnienie naznaczyło, znajduje swój odpowiednik w jednym z wielu już napisanych lub właśnie powstających dzieł. Nasze historie, choć w danej chwili nie potrafimy pojąć ich sensu ani też przewidzieć, jak się rozwiną, również tam są. (fragment) Grzegorz Jankowicz (1978) filozof literatury, eseista, redaktor, krytyk i tłumacz. Dyrektor programowy Festiwalu Conrada. Redaktor działu kultura w Tygodniku Powszechnym. Juror Nagrody Conrada oraz Nagrody Literackiej Unii Europejskiej. Autor książek, szkiców, artykułów o filozofii i literaturze, m.in. tomów Gombrowicz Loading. Esej o formie życia (2014), Uchodźcy z ziemi Ulro (2015) oraz Małe języki, wielkie literatury. Small Languages, Big Literature (wraz z Alberto Manguelem, 2017). Opublikował rozmowy z pisarzami, m.in. Po co jest sztuka? (2013), Cmono (2013) i Życie na poczytaniu (2016). Współtwórca akcji społecznej Lekcje czytania z oraz pomysłodawca działającej przy Krakowskim Biurze Festiwalowym Szkoły czytania, w ramach której prowadzi warsztaty z dziećmi, młodzieżą, seniorami i osadzonymi w więzieniach.

Życie na poczytaniu to portret współczesności odmalowany w 27 rozmowach nie tylko o literaturze i życiu, ale dający też odpowiedzi na pytanie o to, kim jest bibliofil, co wspólnego mają wyciągnięcie ręki i pisanie opowiadania oraz dlaczego mitologia przypomina serwis plotkarski. Pytania Jankowicza, na które odpowiadają między innymi Paul Auster, Amos Oz czy Swietłana Aleksiejewicz, mają przede wszystkim dać odpowiedź na to, co dzieje się po czytaniu. A co się dzieje? Myślimy to tym, co przeczytaliśmy. Wyobrażamy sobie świat, do którego zostaliśmy zaproszeni. Nadajemy mu kształt. Meblujemy go po swojemu. Przy tym cały czas poruszamy się w naszej rzeczywistości, która wygląda już jednak nieco inaczej, a przynajmniej inaczej nam się jawi. Zaszła bowiem zmiana: najpierw w nas dzięki literaturze, a potem w świecie za naszą sprawą. I wtedy budzi się w nas potrzeba rozmowy. Jest to potrzeba tak silna, tak intensywnie odczuwana, że nie sposób jej zignorować. Czytanie powoduje, że chcemy rozmawiać o literaturze i o reszcie świata, przy czym resztę należy tu rozumieć dosłownie: jako coś, co zostaje, gdy odejmiemy od rzeczywistości jej istotną część, gdy usuniemy spod niej fundament, na którym się wspiera. Tak, tak, właśnie to chcę powiedzieć: fundamentem świata jest według mnie literatura. Ze wstępu Grzegorza Jankowicza