Wierzyński. Sense Beyond Catastrophe
A Biography of the Poet




A Biography of the Poet
Kazimierz Wierzyński, jeden z najwybitniejszych poetów polskich XX wieku, prominentny skamandryta, niestrudzony opiekun literackich adeptów, wreszcie jedna z czołowych postaci polskiej literatury emigracyjnej i życia literackiego poza krajem, niezłomny i nieprzejednany reprezentant środowiska londyńskiego, który ze szczytu powodzenia, obrotem spraw przerastających jednostkę, ale i skutkiem własnych wyborów spadł w nizinę obcości, odrzucenia, zmarginalizowania, nieledwie zapomnienia. Nie doczekał się aż do teraz mono- i biografii, które pokazałyby nie tylko poetę, ale i człowieka, i w dodatku uczyniły to zajmująco, dostępnie, poza jakimkolwiek metajęzykiem. Dobrze się stało, szczęśliwie nawet, że książkę o poecie napisał poeta, poeta dysponujący solidnym warsztatem nie tylko pisarskim, ale też literaturoznawczym. Książka pomyślana została jako cykl esejów biograficznych komponujących się w spójną całość. To "opowieść biograficzna" umieszczona w rozległym kontekście historycznym, społecznym, politycznym, w którym Autor porusza się ze swobodą erudyty, jest właśnie opowieścią do przeczytania, do odczucia.(z recenzji wydawniczej dra hab. Krzysztofa Ćwiklińskiego)
WOJCIECH WENCEL urodził się w Środę Popielcową 16 lutego 1972 roku w Gdańsku. Wydał tomy poetyckie: Wiersze (1995), Oda na dzień św. Cecylii (1997), Oda chorej duszy (2000), Ziemia Święta (2002), Imago mundi. Poemat (2005), Podziemne motyle (2010), De profundis (2010), Epigonia (2016), Polonia aeterna (2018). W 2017 roku Wydawnictwo Arcana opublikowało jego Wiersze wybrane. Książkowe wybory jego poezji ukazały się ponadto w przekładach na angielski (w Stanach Zjednoczonych), rosyjski i ukraiński. Jest laureatem między innymi Nagrody Fundacji im. Kościelskich, Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza i Nagrody Prezydenta RP Zasłużony dla Polszczyzny. W 2020 roku wydał biografię Kazimierza Wierzyńskiego zatytułowaną Wierzyński. Sens ponad klęską, a rok później biografię Jana Lechonia pod tytułem Lechoń. Rycerz i faun. Obie pozycje zostały uhonorowane Nagrodami im. Oskara Haleckiego w kategorii Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku. Autorską trylogię o poetach emigracyjnych zamyka ogłoszona w 2024 roku biografia Stanisława Balińskiego pod tytułem Baliński. Smutny młodzieniec. Centralnym punktem na mapie twórczości Wencla jest gdańska Matarnia, gdzie mieszka od dzieciństwa. Tom ukazał się we wspólnej edycji z Instytutem Literatury NA FLECIE Tej jesieni jak spod ziemi do nas wpadł porozrzucał jabłka w sieni ślepy faun dziś od rana się wałęsa po ogrodzie po ścieżynach i zaroślach naszych wspomnień gdzieśmy byli co robili przez pół życia złote płatki potraciło jak forsycja dawno uschło jak łodygi tamtych malin cała młodość zarośnięta pokrzywami myśmy jeszcze nie skończyli jeszcze nie a tu nagle taki widok taki sen słyszę dźwięki: ślepy faun melodię smutną gra na flecie pod złamaną papierówką
Po Wierzyńskim i Lechoniu otrzymujemy kolejny portret poety związanego z czołową w Dwudziestoleciu grupą Skamander. Minęło ponad sto lat od rozpoczęcia działalności tej utalentowanej plejady, co oddziaływała na polską poezję do 1939 i w latach wojny, i po wojnie, w kraju i na emigracji. Naturalnym biegiem rzeczy twórczość ta odeszła do historii, zmieniły się oceny historyków literatury i krytyków. Zmieniły się gusta czytelnicze. A jednak, czytelnik przypadkowy, nie profesjonalista, odkrywa nieraz w pisarstwie tych poetów utwory budzące refleksję emocjonalną i estetyczną, a czasem zaskakujące w połączeniu z nimi wrażenie intelektualne. Różne były indywidualne losy artystyczne skamandrytów, tak jak różna ich ewolucja światopoglądowa i uwikłania biograficzne w dramaty historii dwudziestowiecznej. Z niektórymi los obszedł się okrutnie, nie zaistnieli w kulturze na tyle, na ile mogli zasługiwać. Do takich właśnie należy bohater monografii, Stanisław Baliński. Tytuł jej jest w jego przypadku wyjątkowo trafny, choć dotyczy, w szczególny sposób, raczej późniejszych lat jego życia.