Roman Dmowski Bücher

Roman Dmowski (1864–1939) gilt bis heute als der bedeutendste Theoretiker und „Vater“ des polnischen Nationalismus. Mit dem Regierungsantritt der Partei „Recht und Gerechtigkeit“ (PiS) ist sein Denken wieder ins Zentrum von Kontroversen gerückt. In diesem Band werden Dmowskis wichtigste Werke zum ersten Mal in deutscher Übersetzung präsentiert und kommentiert. Die von Dmowski 1897 begründete „Nationaldemokratische Partei” hatte großen Einfluss auf die Gestaltung der politischen Landschaft Polens nach 1918. Ihr Gedankengut wirkte auch nach dem Zweiten Weltkrieg weiter und hat seit 1989 einen neuen Aufschwung erfahren, der sich in den letzten Jahren verstärkt hat. Die Textauswahl umfasst u. a. Dmowskis ideologisches Hauptwerk, die „Gedanken eines modernen Polen” von 1903 sowie „Deutschland, Russland und die polnische Frage” von 1908, in dem Dmowski seine geopolitische Konzeption entfaltete. Von den Schriften aus der Zeit nach dem Ende des 1. Weltkriegs verdeutlicht der Text „Kirche, Nation und Staat” sein Verhältnis zur Rolle der katholischen Kirche in der polnischen Nation. Erhellend für Dmowskis Blick auf Deutschland, aber auch seinen Antisemitismus, ist der Essay „Der Hitlerismus als nationale Bewegung“ (1932). Die Quellentexte werden mit Erläuterungen versehen und dem Band wird eine ausführliche Einleitung vorangestellt.

Książka ukazała się po raz pierwszy w 1931 r. Autor opisuje w niej wyzwania jakie stoją przed niepodległą Rzeczpospolitą w dobie Wielkiego Kryzysu. Analizuje sytuację polityczną zarówno w kontekście wewnętrznym, jak i w perspektywie międzynarodowej. Szeroko omawia problematykę sąsiednich narodów, jak i mniejszości narodowych. Pokazuje, że w dobie zmieniającego się świata i dynamicznych zmian społecznych konieczne jest nowe podejście i zdefiniowanie na nowo celów i założeń polskiej polityki. Roman Dmowski urodził się 9 sierpnia 1864 roku na warszawskim Kamionku, zmarł 2 stycznia 1939 roku w Drozdowie pod Łomżą. Dziennikarz, publicysta, działacz społeczny i polityczny. Jeden z twórców i wieloletni przywódca Narodowej Demokracji, reprezentant Polski na konferencji w Wersalu, ojciec polskiej niepodległości. Autor licznych książek i broszur, redaktor naczelny „Przeglądu Wszechpolskiego”, jak również wielu innych tytułów prasowych. Twórca i patron Obozu Wielkiej Polski.

Jest rok 1926. W formie zebranych w jedną broszurę tekstów wychodzi Kwestia robotnicza wczoraj i dziś Romana Dmowskiego. Jest to wynik silnych potrzeb społeczeństwa na podjęcie sprawy gospodarczych kryzysów. W Rzeczypospolitej nie cichną dysputy na temat spadku walut, ogromnego bezrobocia na Zachodzie, bankructw i zastoju na rynku zagranicznym. Ludzie są niespokojni. Pamięć po I wojnie światowej jest świeża i zamiast spokoju społeczeństwo polskie jest zmuszone oglądać kryzys powojenny. Ten kryzys nie będzie chwilowy, możliwy do przetrzymania. Jest to masowa likwidacja miejsc pracy, upadający przemysł i liczne bankructwa. Te zmiany powodują, że trzeba się przyjrzeć polskiemu robotnikowi.

Tom z tekstami czołowego ideologa polskiej myśli narodowo-demokratycznej, ukazujący jego refleksję o hitleryzmie, faszyzmie, komunizmie i tendencjach autorytarnych w Polsce po zamachu majowym. Spis treści Olgierd Grott, Wstęp . . . VII Sny a rzeczywistość . . . 1 Wschód i Zachód w Polsce . . . 7 Faszyzm . . . 21 Nacjonalizm i faszyzm . . . 45 Po przewrocie . . . 69 Deklaracja ideowa Obozu Wielkiej Polski . . . 87 Potrzeba organizacji . . . 91 Zagadnienie rządu . . . 97 Kościół, naród i państwo . . . 123 Nowy sejm i polityka wewnętrzna . . . 147 Niemcy a Polska . . . 65 Świat powojenny i Polska (fragmenty) . . . 191 Amerykanizm . . . 209 Hitleryzm jako ruch narodowy . . . 219 Polityka międzynarodowa w dobie obecnej . . . 237 Żydzi w dwudziestym wieku . . . 241 Oblicze dwudziestego wieku . . . 253 Przewrót światowy i ewolucja polityczna Polski . . . 277 Konstytucja, sejm a życie . . . 309 Militaryzacja polityki . . . 313 Nota bibliograficzna . . . 328 Indeks . . . 332

NIEMCY, ROSJA I KWESTIA POLSKA to jedno z najcenniejszych dzieł Romana Dmowskiego, wybitnego męża stanu, polityka i przywódcy ruchu narodowego. Wydane zostało po raz pierwszy we Lwowie w 1908 roku, a następnie miało wiele przekładów. Międzynarodowy zasięg tego dzieła nie był przypadkowy, ponieważ książka adresowana była nie tylko do polskiego czytelnika. Przedstawił w nim w sposób syntetyczny sprawę odzyskania przez Polskę niepodległości na tle szybko zmieniającej się sytuacji międzynarodowej po wojnie rosyjsko-japońskiej i rewolucji 1905 roku. W książce zadziwia rozmach spojrzenia na sprawy międzynarodowe bardzo rzadki w myśli politycznej. W swoim głównym zarysie dzieło Dmowskiego pozostaje nadal aktualne. Z uwagi na położenie geopolityczne Polski, między Rosją i Niemcami, politycy polscy będą mieli zawsze problem takiego ułożenia stosunków z oboma sąsiadami, żeby Polska zachowała swoją suwerenność polityczną, gospodarczą i militarną. Również umiejętność wyważonego, beznamiętnego, chłodnego i realistycznego spojrzenia na sprawę polską, która tak cechowała Romana Dmowskiego będzie przydatna kolejnym pokoleniom Polaków.

Roman Dmowski należy bezsprzecznie do kręgu najwybitniejszych polityków polskich XX wieku. Kształtował losy Polski wraz z takimi osobistościami, jak: Wincenty Witos, Ignacy Paderewski czy Władysław Sikorski, ale też jak jego przeciwnik polityczny - Józef Piłsudski. Był przede wszystkim twórcą obozu narodowo-demokratycznego, kreatorem myśli politycznej, społecznej i idei narodu, czemu wyraz dał w ponadczasowych zebranych w tej książce pismach: Myśli nowoczesnego Polaka , Polityka polska i odbudowanie państwa oraz Kościół, naród i państwo . ` Jestem Polakiem, więc mam obowiązki polskie - do tej sławnej formuły Romana Dmowskiego dodałbym, że jednym z obowiązków Polaka, jeśli nie każdego w ogóle, to co najmniej takiego, który chce się mienić wykształconym, jest poznać dorobek myśliciela, któremu Polska zawdzięcza odzyskanie niepodległości. Ta edycja trzech podstawowych dla zrozumienia jego myśli i działalności dzieł jest do tego znakomitą okazją`. Rafał Ziemkiewicz `Myśl polityczna Romana Dmowskiego była często krytykowana - z reguły stronniczo. Albowiem wbrew obiegowej opinii pisarstwo Dmowskiego nie ma wcale charakteru wąsko nacjonalistycznego czy szowinistycznego. Wręcz przeciwnie, mało który polski polityk i ideolog był tak krytyczny wobec wad swojego narodu. Myśli nowoczesnego Polaka , w których Dmowski opisał stan polskiego umysłu, czyta się jak dzieło na wskroś współczesne. Podobnie rzecz się ma z takimi dziełami, jak Polityka polska i odbudowanie państwa czy Kościół, naród i państwo . To aktualne po dziś dzień swego rodzaju podręczniki realistycznego myślenia o miejscu Polski w Europie. Dmowski chciał, żeby jego książki przyczyniły się do przemiany narodu polskiego, jego mentalności tkwiącej w ideologicznych mieliznach XIX wieku. Nie do końca mu się to udało i choćby dlatego warto jeszcze raz, w nowej rzeczywistości, zapoznać się z nimi ponownie. Okaże się, że jego przestrogi i wskazówki nie straciły wiele na aktualności, zachowując zaskakującą świeżość. Tym właśnie mierzy się wartość wielkiej myśli politycznej`. Jan Engelgard

Zasługi Romana Dmowskiego dla odzyskania niepodległości i odbudowy państwa polskiego są nieocenione.Ten wielki przyw�dca Narodowej Demokracji, skuteczny dyplomata i wnikliwy analityk proces�w politycznych całe życie poświęcił walce o wolność kraju. Był też wybitnym pisarzem politycznym i myślicielem.Gł�wnym przedmiotem jego pracy pisarskiej było formowanie ideologii narodowej oraz wytyczanie kierunk�w polskiej polityki zagranicznej.

Nasz Patriotyzm został wydany w 1893 roku i jest broszurą prezentującą program dopiero co utworzonej Ligi Narodów. Zawiera silną krytykę polityki rosyjskiej wobec narodu polskiego. Dmowski podaje przykłady tępienia polskości przez Rosję (min usuwanie języka polskiego z urzędów i tępienie katolicyzmu) i stawia sobie za zadanie obudzić świadomość Polaków. Jest bardzo ważnym dziełem w kontekście historycznym. Zadaje kłam twierdzeniom, że Roman Dmowski był rusofilem i ksenofobem. Jego idea była wypełniona ochroną i walką o Polskę w formie Polacy dla Polski.

Dziś każdy naród w Europie czuje, że jego losy zależne są w znacznej mierze od polityki angielskiej: od kierunku, jaki ona przybierze, od celów, do jakich dążyć będzie. (…) My, Polacy, od chwili, kiedy zaczęliśmy się zbliżać do odbudowania naszego państwa, widzieliśmy, w jak wielkiej mierze powodzenie naszych wysiłków zależy od polityki angielskiej. Odtąd ani na chwilę nie przestawaliśmy i nie przestajemy, często bardzo przykro, odczuwać znaczenia Anglii i potęgi wpływów angielskich. Tym ważniejszą jest dla nas rzeczą politykę angielską rozumieć. (…) Sfera naszych interesów i naszych działań daje nam w bardzo skromnym zakresie sposobność do bezpośredniego zetknięcia się z Anglią i przyjrzenia się bliżej mechanizmowi jej polityki. (…) Nie mam też, kreśląc uwagi poniższe, ambitnego zamiaru wyłożenia systemu polityki angielskiej, przedstawienia wszystkich głównych jej zagadnień i trudności. Czuję się zdolnym do wskazania tylko niektórych zagadnień, mających, moim zdaniem, wielkie dla przyszłości znaczenie. (…) Chciałbym tą drogą zachęcić ludzi młodszych do gruntownego zajęcia się tym przedmiotem. Jest to wielką koniecznością, bo przy dzisiejszym układzie międzynarodowym polityka zewnętrzna Polski nie może stać się polityką na dalszą metę, polityką wielkopaństwową, jeżeli nie będzie rozumiała położenia Anglii, motywów i celów polityki angielskiej. Fragment książki

Broszura w oryginalnej nazwie: Wychodztwo i osadnictwo ukazała się w 1900 roku dzięki pomocy J. L. Popławskiego, który dzieło zredagował i pomógł wydać. Sam Roman Dmowski w tym czasie przebywał w Brazylii, aby poznać w praktyce prawdziwy kolonizacyjny potencjał Polaków. Poniższa książka jest wynikiem przestudiowania przez Romana Dmowskiego tematu emigracji polskiej, właśnie przed tym wyjazdem. Autor podjał temat możliwości budowy Nowej Polski w południowej Brazylii. Nie był w tym pomyśle odosobniony, gdyż takie zamierzenia popierali także działacze emigracyjni. Dmowski poświęcił tematowi kolonizacji wiele czasu i pracy, a sam temat uznał za wielce intrygujący i zawiły. Uważał, że kolonizacja może przyczynić się do rozwoju Polski, a sami Polacy powinni aspirować do jak największej rozbudowy Państwa Polskiego.