Paweł Piszczatowski Bücher

Seit der Antike ist der Dialog eine grundlegende literarische Ausdrucksform im Theater und als Medium philosophischer Reflexion. Michail Bachtin betrachtete die Dialogizität als Schlüssel zur europäischen Romantradition, während Lyriker wie Paul Celan sie zur Grundlage einer modernen Poetologie erhoben. Bereits in der Minnelyrik war poetische Wechselrede verbreitet. Auf Bachtins Konzept der Dialogizität basiert die in den letzten Jahrzehnten viel beachtete Intertextualitätsforschung. Gleichzeitig zeigen sich Tendenzen, die den Begriff „Dialog“ durch übermäßige Anwendung zu entwerten. Daher ist es wichtig, die Entwicklung literarischer Dialogformen kritisch zu betrachten und ihre Relevanz für die europäische Wortkultur neu zu bewerten.

Tom przedstawia wielorakie aspekty literackich reprezentacji traumy postzagładowej w tekstach literatury polskiej i niemieckiej. Istotnym elementem rozważań są zjawiska transpokoleniowego przekazu pamięci czy jak to ujmuje Marianne Hirsch postpamięci.

Między racjonalizmem a nowym mitem to praca podejmująca najistotniejsze wątki teologiczno-filozoficznej spuścizny Gottholda Ephraima Lessinga ¦ głównego przedstawiciela literatury oświeceniowej w Niemczech. Wychodząc od sporu prowadzonego przez Lessinga z luterańską teologią (datującego się od czasu opublikowania przez niego fragmentów dzieła Apologia, albo pismo w obronie rozumnych czcicieli Boga Hermanna Samuela Reimarusa, przedstawiciela racjonalistycznej krytyki biblijnej i prekursora badań nad kwestią 'Jezusa historycznego'), autor przedstawia Lessingowskie koncepcje stworzone celem przezwyciężenia impasu, w jakim formy wyobraźni mitycznej znalazły się w dobie postępującej sekularyzacji. Na gruncie filologicznej lektury tekstów źródłowych Piszczatowski kreśli projekt ukazujący przejście od radykalnego racjonalizmu ku nowym ujęciom konstrukcji mitycznych i struktur symbolicznych w ich korelacji z dynamiką funkcjonowania wspólnoty społecznej w jej wymiarze politycznym.

Zamysł książki Znacze//nie wiersza. Apofazy Paula Celana zawiera się w jej tytule. Chodzi tu bowiem o odczytanie poezji Celana, jednego z najwybitniejszych powojennych poetów języka niemieckiego i zarazem Żyda ocalałego z Zagłady, z perspektywy dążącej nie tyle do hermeneutycznego odszyfrowania ukrytych w jego wierszach znaczeń, co raczej do wy-znaczenia atopiczych nie-miejsc utraconej obecności znaczeń i imion w świecie po Szoa naznaczonym radykalną nieobecnością językowych sygnifikatów. Wy-znacznikiem analiz Piszczatowskiego jest idiom żydowskiej i chrześcijańskiej mistyki ustanawiający apofatyczną wykładnię Celanowskich inwersji semantycznych, stanowiącą klucz do lektury jego poezji jako medium indywidualnej pamięci o ofiarach Holocaustu.