Mord w Jedwabnem 10 lipca 1941

Najbardziej popularną wersję masakry w Jedwabnym, pełną kontrowersyjnych stwierdzeń i rozległych implikacji, napisał Jan Tomasz Gross. Autor dowodził, że morderstwo żydowskich obywateli Jedwabnego miało charakter spontanicznego pogromu dokonanego przez polskie ?społeczeństwo?, podczas gdy Niemcy stali z boku w roli biernych obserwator�w. Wykluczył natomiast możliwość sterroryzowania niekt�rych polskich sprawc�w do wzięcia udziału w antysemickiej akcji. Gross ponadto stwierdził, że tuż po tym jak ?ukonstytuowały się?, władze miasta, składające się z ?radnych miejskich?, ukartowały one tę masakrę. Tym samym zasugerował istnienie spisku polskich lokalnych władz w Jedwabnem. W swojej książce autor przekonywał r�wnież o r�wnorzędności w wymiarze decyzyjnym pomiędzy nazistami a polskim burmistrzem i jego ?radą miejską?, gdyż ?jakieś porozumienie między Niemcami a bezpośrednimi organizatorami jedwabieńskiego mordu, czyli zarządem miasta, musiało zostać zawarte.? Swoimi wynurzeniami na ten temat sprawił r�wnież, że czytelnik odni�sł silne przeświadczenia, że z masakry nie ocalał nikt.