Książka jest pionierską w historiografii polskiej próbą przedstawienia relacji żydowsko-muzułmańsko-chrześcijańskich w kontekście prowadzonych misji i ich konsekwencji, jakimi były przypadki konwersji. Przynosi nowe spojrzenie i stawia nowe problemy, które we współczesnych badaniach powinny być... číst celé
W książce Bracia, obcy czy współobywatele Jan Doktór w sposób syntetyczny i wnikliwy zarazem, na podstawie analizy rozmaitych źródeł, przedstawia debaty prowadzone w różnych częściach Europy przez chrześcijan na temat judaizmu i jego wyznawców. Wywód rozpoczyna od zaprezentowania argumentacji św. Augustyna, kończy zaś na opisaniu projektów równouprawnienia żydów z przełomu XVIII i XIX wieku, siłą rzeczy wybierając z tego bogatego materiału przypadki kluczowe. Szczególną wartością pracy jest z jednej strony ukazanie polemik dotyczących judaizmu w kontekście rozwijającej się kultury druku, z drugiej – przedstawienie na tle debat europejskich dyskusji i inicjatyw podejmowanych na ziemiach polskich. Jest to pierwsza publikacja z serii „Stosunki polsko- żydowskie na ziemiach polskich”. Badania nad stosunkami polsko-żydowskimi rozwinęły się w ostatnich trzydziestu latach, jednak zazwyczaj dotyczą one wybranego miejsca, instytucji albo epoki. W przewidywanym projekcie tomy serii będą uwzględniały konkretną tematykę na przestrzeni dziejów, co pozwoli na prześledzenie zmian i szersze spojrzenie, nie tylko z punktu widzenia konfliktów i różnic, ale także współdziałania i przenikania się środowisk. Chcemy pokazać nie tylko to, co dzieliło, ale także to co łączyło mieszkańców ziem polskich, a od stu lat obywateli Polski, niezależnie od ich wyznania czy narodowości.
Wybitny znawca żydowskiego mesjanizmu, autor wielu studiów o Jakubie Franku, w najnowszej książce podsumowuje i rewiduje wnioski swoich niemal czterdziestoletnich badań poświęconych założycielowi ruchu zwanego później frankizmem. Wykorzystując wszystkie dostępne źródła – zarówno żydowskie, jak i chrześcijańskie (niektóre z nich w książce Jana Doktóra publikowane są po raz pierwszy) – autor dokonuje ponownej rekonstrukcji dziejów Jakuba Franka i jego zwolenników. Stawia przy tym fundamentalne pytania – np. o okoliczności powstania dokumentów, które dotychczas były uznawane przez badaczy frankizmu za wiarygodne i na podstawie których budowali oni swoje interpretacje i teorie. Jak zaznacza w recenzji książki prof. Michał Galas, takie polemiczne stanowisko także wobec własnych osiągnięć badawczych jest rzadkością w świecie nauki. Frankizm jest najbardziej „polskim” ze wszystkich żydowskich ruchów mesjańsko-mistycznych. Jego dzieje na trwałe wpisały się nie tylko w dzieje judaizmu, ale także polskiego katolicyzmu i stanowią ważny temat dyskursu na temat relacji żydowsko-polskich i żydowsko-chrześcijańskich, jaki toczył się na przestrzeni ostatnich 200 lat. Te dyskusje i polemiki, często posiadające piętno antysemityzmu, dalekie były od rzetelnych studiów naukowych i utwierdzały wiele stereotypów. Stąd z tak wielką satysfakcją należy przyjąć tę nową publikację poświęconą frankizmowi. – fragment recenzji dr. hab. Michała Galasa, Uniwersytet Jagielloński