Jelonek Tomasz Bücher

Prezentowana pozycja stanowi otwarcie nowego cyklu wydawniczego, poświęconego historii Izraela. Tematowi temu poświęcono już wiele wysiłku intelektualnego, który zaowocował bardzo licznymi publikacjami, zarówno o charakterze konfesyjnym, jak i z punktu widzenia myśli niezależnej od religii.Podejmowane dzieło jest częścią projektu badawczego Biblia w kulturze świata, a obejmować ma zarówno historię czasów biblijnych, jak i dzieje Izraela aż do czasów współczesnych. Jeżeli chodzi o czasy biblijne, wychodzimy z założenia, że Biblia, choć jest pierwszorzędnym źródłem dla rozważań historycznych, nie jest jednak historią, ale szczególną religijną interpretacją historii. Dlatego historia Izraela w naszym znaczeniu nie jest uzupełnieniem relacji biblijnych o dane archeologiczne i historyczne, jak powszechnie czyni się w pracach poświęconych temu tematowi, ale chcemy zająć się Izraelem według metodologii nauk historycznych, a w odniesieniu do Biblii dążymy do wydobycia historii spod warstwy jej interpretacji. Stąd rozważana historia jest czymś innym niż wspaniale przedstawiona w Biblii historia zbawienia.Historia Izraela po roku 135, czyli upadku powstania Bar Kochby, podejmowana jest według zasady, że jeśli chodzi o obecność Biblii w konkretnej kulturze, to w kulturze judaizmu jest ona szczególnie istotna i rozbudowana.Niniejszy tom jest bardzo ogólnym wprowadzeniem, w którym w syntetyczny sposób przedstawiamy Biblię, ukazujemy zawartą w niej historię zbawienia, rozważamy problem czasu i historii, poruszamy rolę pisma w historii, ustosunkowujemy się do istnienia innych cywilizacji poprzedzających naszą, w której zawiera się historia Izraela, a na końcu zajmujemy się historią jako taką. Te różnorakie informacje pomogą nam w dalszych tomach śledzić historię Izraela w przyjętym rozumieniu tego przedmiotu.

Nie można czytać Biblii bez właściwego klucza do niej. Nie można rozumieć Biblii bez dobrego wprowadzenia, które rzuca światło na wiele spraw z nią związanych, na jej powstanie, środowisko, rozwój. Dzięki tej publikacji Nowy Testament stanie się bardziej zrozumiały, a czytelnik lepiej zrozumie sens słów natchnionych, historię i kulturę żydowską, a także sposób myślenia ówczesnych ludzi.

Miscellanea to zbiór tekstów o różnych tematach, zebranych w jeden wolumen. Autor, porządkując zawartość pamięci swego komputera, zebrał w jedną całość wiele swoich tekstów, pisanych na przestrzeni długich lat. Są to większe opracowania, ale też krótkie notki, które często miały stanowić rozwiązanie jakiegoś tematu, lecz pozostały jedynie jako fragmentaryczne. W każdym tekście zawierają się pewne myśli, które warto uratować od zaginięcia i dlatego znalazły się w opracowywanym tomie, nawet wtedy, gdy jako całość dziś są już tylko świadectwem pewnego etapu rozwoju poznania, które później uległo rozwojowi i przemianie. Dlatego wiele tekstów obecnie nie reprezentuje poglądów autora, mogą natomiast ukazać, jak te poglądy rodziły się, rozwijały i ulegały przemianom w ramach własnych przemyśleń i rozwoju nauki, z jakiej były czerpane, a rozbieżność czasowa fragmentów tego dzieła to okres ponad sześćdziesięciu lat.

Prezentowana tu pozycja jest kolejną częścią homilii, wygłaszanych w Kaplicy Loretańskiej przy kościele Braci Mniejszych Kapucynów w Krakowie. Obejmuje ona okres od 8 lutego do 26 lipca 2015 roku.Zapis homilii może stanowić materiał do różnych rozważań, zarówno związanych z kalendarzem liturgicznym, jak i od niego niezależnych. Poszczególne wypowiedzi nawiązują do czytań liturgicznych, ale bardzo często poruszają tematykę o wiele szerszą i dlatego mogą być pomocne nie tylko w ścisłym okresie kościelnego kalendarza, z którym są związane.Umieszczone tu rozważania nie wymagają znajomości poprzednich tomów, które już ukazały się poprzednio i mogą służyć zupełnie niezależnie od tomów następnych. Istnieje jednak ciągłość czasowa całego dorobku.

Matematyk i biblista w różnych okolicznościach życia podejmował próby wyrażenia swych myśli i opisywania wydarzeń za pomocą mowy rymowanej. Powstałe w ten sposób teksty leżały wśród licznych papierów, jakie w ciągu życia obficie się namnożyły. Obecnie, porządkując to, co w jakiś sposób jest wyrazem myśli, zwłaszcza tej luźno związanej z pracą naukową w obu dziedzinach, które w życiu Autora stanowiły zasadniczy przedmiot zainteresowania, postanowił te rymowane teksty zebrać i opublikować w przekonaniu, że zawarte w nich myśli ubogacą też innych. Jeżeli ktoś znajdzie w nich coś pożytecznego dla siebie, chętnie się tym dzieli, choć przede wszystkim zawarte w tym zbiorze treści są bardzo osobistym świadectwem przemyśleń i przeżyć Autora.

Niewielka książeczka znanego biblisty, członka Zarządu Biblistów Polskich, wprowadzająca w lekturę Pisma Św. Wyjaśnia najbardziej podstawowe pojęcia, dzięki czemu znacznie łatwiej czyta się Biblię, rozumiejąc ją, świat i kulturę, w jakim powstała. Pisana językiem bardzo prostym, barwnym i opisowym z wieloma przykładami może być bardzo użyteczna. Napisana lekko czyta się ją bez specjalnego zaangażowania intelektualnego. Można sięgnąć po nią właściwie w każdym miejscu i czasie, czy to w Expresie z Krakowa do Warszawy, czy w samochodzie, czekajac przed jednym z supermarketów na żonę, która jest na zakupach, czy w innych okolicznościach.

Pomiędzy Biblią a kulturą człowieka zachodzą liczne relacje, które najogólniej możemy podzielić na dwie kategorie. Do pierwszej należy to wszystko, co Biblia czerpała od kultury w zakresie swego powstawania, druga odnosi się do oddziaływania Biblii na szeroko pojętą działalność kulturową. W prezentowanej monografii część pierwsza, ukazując to, co ludzka kultura wniosła w powstanie Biblii, prowadzi do wniosku, że Biblia, nie bez podstawy uważana za słowo Boże, nie spadła z nieba, ale przez ludzką kulturę słowo Boga zostało odziane w ludzką szatę literacką. Część druga ukazuje, że Biblia dług zaciągnięty wobec ludzkiej kultury spłaciła z nawiązką, inspirując wiele dzieł ubogacających kulturę człowieka. Informacje zawarte w tej książce mogą okazać się bardzo pożyteczne dla tego, kogo interesuje Biblia i wielorakie aspekty kultury świata.

Pismo Święte to uporządkowany zbiór ksiąg Starego i Nowego Testamentu w ich gotowej i ostatecznej postaci. Trzeba jednak uświadomić sobie, że poszczególne księgi mają długą historię powstawania i tworzenia, a ostateczną postać literacką nadano im często po długim okresie rozwoju. Prezentowane dzieło przedstawia tę historie, historyczną drogę, na której formowała się Biblia i przekształcały poszczególne jej księgi zanim osiągnęły ostateczną postać. Jest to droga ludzkiego wysiłku, jaki wnosi człowiek w dzieło literackie, które dzięki Bożemu natchnieniu staje się Słowem Bożym w ludzkiej szacie literackiej. Dzieje spisywania Biblii rozpoczynają się na Synaju, gdzie powstają kamienne tablice, zawierające dziesięć słów Boga, a kończą nowotestamentalnymi pismami przełomu I i II wieku po Chrystusie. Do śledzenia tej drogi zostały dodane krótkie wzmianki o literaturze apokryficznej, która stanowi literackie tło ksiąg natchnionych.

Książka przedstawia ogólne tło religii Izraela w kontekście innych religii, przede wszystkim tych, z którymi religia Izraela stykała się na swej historycznej drodze w sposób bezpośredni. Były to religie Lewantu czyli ziem wschodniej części basenu Morza Śródziemnego, religie Egipcjan, Mezopotamii, Anatolii, Persji, Grecji i Rzymu.

To książka adresowana do wszystkich, którzy pragną w swym życiu rodzinnym postępować zgodnie z nauką chrześcijańską. Autor, nawiązując do przekazów biblijnych oraz do wypowiedzi Jana Pawła II, ukazuje plan Boży w odniesieniu do małżeństwa, omawia podstawowe cele, jakie winny przyświecać ludziom decydującym się na wspólnotę małżeńską oraz wskazuje na zagrożenia wynikające z niewłaściwego rozumienia jej istoty. Tylko świadome przyjęcie praw i obowiązków wiążących się z poświęceniem związku dwojga ludzi uchroni wspólnotę przed niebezpieczeństwami, jakie niesie współczesna kultura. Małżeństwo jest ściśle związane z Bogiem i bez Niego nie może być w pełni urzeczywistnione, to powołanie, a zarazem zadanie, jakie otrzymaliśmy. Autor wiele miejsca poświęca również problemom społecznym – m.in. zwraca uwagę na miejsce człowieka starszego w dzisiejszej rodzinie, na kwestię ubóstwa oraz na współczesne rozumienie wartości związanych z pracą.