Szczerba Adrianna Bücher

Monografia jest rezultatem dociekań autorki na temat instytucji powołanej przez Ministerstwo Kultury i Sztuki (1949) do realizacji interdyscyplinarnych badań nad genezą i funkcjonowaniem państwa pierwszych Piastów, które podjęto w związku z jubileuszem Tysiąclecia Państwa Polskiego i jego chrztu (1966). Akcja „przygotowania wielkiej rocznicy”, choć inaczej tę rocznicę rozumiał Kościół, inaczej państwo, a jej cele naukowe splatały się z politycznymi, zaowocowała autentycznym przełomem w stanie wiedzy o początkach polskiej państwowości, społeczeństwa i Kościoła, na lata kształtując postrzeganie „pradziejów” państwa Piastów. Odegrała również ważną rolę w kreowaniu nowej świadomości narodowej społeczeństwa polskiego po zmianie granic w 1945 roku.

Szkoła Zgromadzenia Kupców m. Łodzi nie istnieje już od ponad 70 lat, ale jej ślady są do dzisiaj widoczne w przestrzeni miasta w postaci dwóch budynków: dawnego gmachu szkolnego przy ul. Narutowicza 68 oraz domu nauczycieli przy ul. Uniwersyteckiej 3. Od 1945 r. oba obiekty użytkuje Uniwersytet Łódzki, wiążąc w ten sposób swoją historię z dziejami tej znakomitej szkoły, jednej z najlepszych w Królestwie Polskim i w Polsce międzywojennej. Celem niniejszej książki jest zaprezentowanie historii Szkoły Handlowej Zgromadzenia Kupców m. Łodzi (tak brzmiała jej pierwotna nazwa) w latach 1898–1939, czyli od założenia zakładu do zakończenia jego działalności, na tle zmieniającej się sytuacji łódzkiego szkolnictwa. Integralną częścią pracy są aneksy, w których znalazły się materiały źródłowe do dziejów „handlówki”: pierwszy statut szkoły, tygodniowe rozkłady lekcji w wybranych latach, zbiór fotografii, dokumentujących życie szkolne oraz wspomnienia o „handlówce” spisane przez jej byłych uczniów ok. 1960 r.