Historia traktowana jako obraz czasów minionych, bywa przedmiotem, narzędziem kształtowania historii przeżywanej. Jest żywa, bowiem ludzie jej potrzebują i kształtują jej wizję według swoich potrzeb. W niej szukają wsparcia, swoje działania uważają za kontynuację dawnych nurtów, w niej szukają argumentów.
Książka składa się z dwóch części. Pierwsza z nich, Od Weepers do Wieprza Zofii Wóycickiej opowiada o dziejach pewnej niewielkiej wioski na terenie byłych Prus Wschodnich w pierwszej dekadzie powojennej. Druga, Między sowieckością a polskością. Socjalizacja młodzieży w polskich szkołach w Wilnie Agnieszki Nowakowskiej, mówi o życiu mniejszości polskiej w Wilnie w pierwszej połowie lat 70., za czasów Breżniewa. Obie prace, choć dotyczą innego regionu i innego okresu historycznego, mają ze sobą wiele wspólnego. Opowiadają o skutkach Jałty i Poczdamu, przesunięcia granicy Polski, przymusowych przesiedleń ludności oraz stalinowskiej polityki narodowościowej dla zwykłych ludzi. Autorki korzystają z wywiadów „oral history” i starają się przedstawić tę historię, uwzględniając perspektywę samych poszkodowanych: tych którzy zostali i tych których wysiedlono lub którzy sami zdecydowali się opuścić swoją małą ojczyznę – Polaków, Niemców, Ukraińców.