Jankowiak Barbara Bücher

Książka Socjoterapia młodzieży. Studium psychologiczno-pedagogiczne to kompendium wiedzy na temat tej formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej skierowanej do młodzieży z grup ryzyka. Autorki rozumieją socjoterapię jako grupową pomoc polegającą na intencjonalnym uruchamianiu czynników pomocowych, które występują między członkami grupy, w relacji z socjoterapeutą i w procesie grupowym. Celem tego oddziaływania jest uaktywnienie potencjału rozwojowego, zapobieganie kształtowaniu się zaburzeń i problemów zdrowotnych oraz zmiana trajektorii rozwoju i wzmocnienie mechanizmów zdrowia i/lub osłabienie patomechanizmu utrzymującego problemy psychospołeczne. Czytelnik znajdzie tu: Charakterystykę adolescencji jako okresu przejścia między dzieciństwem a dorosłością oraz określenie zadań rozwojowych młodzieży. Opis socjoterapii jako szczególnej formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej, lokującej się między modelami zdrowia i zaburzeń. Informacje na temat diagnozowania w socjoterapii jako wieloaspektowego i celowego procesu zbierania informacji, stawiania hipotez diagnostycznych oraz ich weryfikacji. Analizę socjoterapii jako sposobu pomagania w drodze uruchamiania procesu grupowego i aktywowania czynników pomocowych. Wiedzę na temat pożądanych cech socjoterapeuty: kompetencji psychologiczno-pedagogicznych, diagnostycznych, pomocy grupowej, pracy pomocowej z młodzieżą, autoedukacyjnych i moralnych, a także tożsamości zawodowej socjoterapeuty. Uznajemy doniosłe znaczenie okresu adolescencji jako czasu obdarzonego silnym potencjałem rozwojowym, podczas którego istnieją niepowtarzalne możliwości wsparcia rozwoju i pomocy dla nastolatków. Młodzież uczestniczącą w socjoterapii postrzegamy jako jednostki, które dysponują osobistym potencjałem umożliwiającym im coraz bardziej niezależne i podmiotowe życie, dokonywanie samodzielnych wyborów oraz kształtowanie własnej biografii, ale także jako osoby, które lokują się w grupach zwiększonego ryzyka, ponieważ borykają się z różnego typu problemami w funkcjonowaniu psychospołecznym. Z tekstu

Przedmiotem książki są różne aspekty funkcjonowania współczesnych nastolatków w relacjach miłosnych i seksualnych. Pojawienie się silnego zainteresowania potencjalnymi intymnymi partnerami i rosnąca w siłę potrzeba seksualna są niezwykle charakterystyczne dla okresu dojrzewania i motywują nastolatków do flirtowania, randkowania, rozmów o miłości i seksualności z rówieśnikami, bardzo silnie angażując ich zarówno behawioralnie, jak i emocjonalnie oraz poznawczo. Dziwi więc fakt, że związki romantyczne młodzieży nie doczekały się dotąd takiej uwagi naukowców jak związki intymne osób dorosłych. Mimo że większość obecnych ustaleń wskazuje, że romantyczne związki adolescentów mają duże znaczenie dla ich dalszego życia, to dotychczas znaczenie problematyki nastoletniej miłości dostrzegali raczej autorzy książek i scenarzyści filmowi niż badacze. Niniejsza książka ma na celu zapełnić tę lukę. Składa się z czternastu rozdziałów, z których pierwszych sześć poświęconych jest analizom o charakterze teoretycznym i diagnostycznym, a kolejne poświęcone są opisowi założeń metodologicznych oraz analizie i interpretacji wyników badań.

Socjoterapia jako grupowa forma pomocy psychologiczno-pedagogicznej jest powszechnie realizowana w Polsce w różnych obszarach działalności pomocowej. Jest ona skierowana głównie do dzieci i młodzieży z grup zwiększonego ryzyka powstawania zaburzeń lub takich, które już doświadczają problemów w funkcjonowaniu psychospołecznym. Szczególnymi miejscami, w których odbywa się socjoterapia, są placówki wsparcia dziennego. Celem projektu opisanego w książce było uzyskanie obrazu funkcjonowania świetlic socjoterapeutycznych (diagnoza społeczna), a następnie wypracowanie rekomendacji dla ich funkcjonowania (oddziaływanie). W monografii scharakteryzowano sposób funkcjonowania świetlic socjoterapeutycznych w trzech miastach: Gdańsku, Katowicach i Poznaniu oraz opisano branding usług prowadzonych przez te świetlice (lub w ich imieniu) na stronach internetowych i w serwisach społecznościowych. Ponadto, ponieważ badania były prowadzone w czasie pandemii COVID-19, scharakteryzowano sposób funkcjonowania świetlic socjoterapeutycznych w sytuacji zagrożenia epidemiologicznego, co pozwala przyjrzeć się sposobom adaptacji do nagłych, kryzysowych wydarzeń.