Józef Tischner Bücher

Der Priester und Philosoph Józef Tischner, Vordenker der Gewerkschaft Solidarnosc, gilt als einer der wichtigsten polnischen Intellektuellen des 20. Jahrhunderts. In den Jahren vor seinem Tod wandte er sich noch einmal seinen theologischen und philosophischen Lebensthemen zu. Im Dialog mit Kant und Descartes, Kierkegaard, Levinas und Sartre, aber auch in der Auseinandersetzung mit den Werken Warlam Schalamows und Witold Gombrowiczs stellt er radikale Fragen: Hat der Mensch im Zeitalter des totalitären Terrors, in der Epoche von Auschwitz und Kolyma, nicht seine Menschlichkeit verloren? Müssen die Begriffe des Guten, die Vorstellungen von Gerechtigkeit, Freiheit und Verantwortung angesichts der immensen Schuld nicht neu gedacht werden? Tischners These lautet: Selbst wenn der Mensch tot ist, so bedeutet dies vor allem, daß er existiert hat. Wenn er aber existiert hat, so kann er wiedergeboren werden. Die Interpretation existentieller Erfahrungen und Kategorien wie Hoffnung und Verzweiflung, Leib und Seele, Gnade und Gnadenlosigkeit weisen den Weg zu einem Neuentwurf dessen, was der Mensch sein könnte.

Etyka solidarności to w polskiej literaturze filozoficznej tekst absolutnie wyjątkowy. Towarzyszyła wydarzeniom politycznym lat 1980 – 1981 - przede wszystkim formowaniu się ruchu „Solidarności - i stanowiła próbę etycznej interpretacji tego, co się działo. To na jej stronach ksiądz Tischner sformułował słynną definicję solidarności jako „braterstwa dla porażonych opartego na zasadzie: „jeden drugiego ciężary noście. Pierwsze wydanie Etyki solidarności było tłumaczone na włoski, niemiecki, flamandzki, francuski, hiszpański, szwedzki, angielski, czeski i słowacki. W 1992 roku ksiądz Tischner przygotował dla Wydawnictwa Znak rozszerzone wydanie zatytułowane Etyka solidarności oraz Homo sovieticus. W kolejnej edycji dodano część trzecią – Etyka solidarności po latach – w której znalazły się eseje bezpośrednio odwołujące się do Etyki..., a niepublikowane wcześniej w formie książkowej.JÓZEF TISCHNER (1931–2000) – ksiądz, filozof, publicysta. Profesor Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, współzałożyciel wiedeńskiego Instytutu Nauk o Człowieku. Kawaler Orderu Orła Białego.

Popredný poľský teológ a filozof 20. storočia a významná postava niekdajšej Solidarity, používa slovo „dráma“ ako metaforu na ozrejmenie existenciálnych filozofických otázok. Podľa neho prameň ľudskej otvorenosti i ľudských konfliktov v konečnom dôsledku korení v napätí medzi sacrum a profanum. Odtiaľto nadobúda význam všetko, čo nazývame drámou. Podľa Tischnera v dráme ľudského bytia sú obsiahnuté tri základné komponenty javiskovej drámy: „scéna“ (t. j. svet), druhý človek a čas.

Kniha obsahuje pasáže z knih Józefa Tischnera a rozhovorů s ním ve výběru a uspořádání spisovatele Wojciecha Bonowicze. Úryvky jsou přehlídkou témat, která polský filosof a katolický kněz vnímal jako naléhavá a opakovaně se k nim vracel, i charakteristik osob, které zaujaly důležité místo v jeho životě. Celek nabízí souvislý úvodní vhled do Tischnerova myšlení a dává je poznat v jeho konkrétnosti, šíři i hloubce, včetně neodmyslitelného smyslu pro humor.

Kniha jedného z najvýznamnejších poľských mysliteľov 20. storočia nás oboznamuje so základmi a východiskovými rovinami kresťanskej etiky. Hovorí napríklad o etických normách, o slobode, zodpovednosti, svedomí, ale aj o Božích vlastnostiach, ako svätosť, všemohúcnosť či láskyplnosť.

Po Etike solidarity (Kalligram 1998) sa Józef Tischner (1931–2000) predstavuje slovenskému čitateľovi výberom z esejí, ktoré vznikali od konca sedemdesiatych do konca deväťdesiatych rokov. V centre Tischnerovej pozornosti je najmä problematika ľudskej slobody, vzťahu človeka k moci, vzťahu cirkvi aštátu, miesta náboženstva a cirkvi v súčasnom svete.

Niezwykłe spotkanie ludzi wywodzących się z różnych środowisk i przeciwstawnych tradycji owocuje nieoczekiwaną przyjaźnią. Ukazane w prowadzonej przez dziennikarza rozmowie osobiste losy dwóch wybitnych intelektualistów odzwierciedlają polskie doświadczenia ostatniego półwiecza i ujawniają nieznane okoliczności historycznych procesów. Pełna autokrytycyzmu analiza dwóch diametralnie odmiennych światów - Kościoła katolickiego i antykomunistycznych środowisk laickich - ujawnia zaskakujące analogie i nieoczekiwane odpowiedzi na pytania podstawowe: o treść życia, wiary, wolności, polskości.