Życie szaleńca i inne opowiadania

Akutagawa Ryunosuke (1892-1927) to jedna z najwybitniejszych postaci życia literackiego Japonii początków XX wieku: pisarz, eseista, dramaturg, a przede wszystkim świetny nowelista. Jego opowiadania tłumaczono na wiele języków i adaptowano (słynny film Akiry Kurosawy „Rashomon” nagrodzony Oskarem w 1951 roku). Twórczość Akutagawy rozwija się pod wpływem modernizmu: estetyzująca, psychologistyczna, nastrojowa („Wierność Biseia”), później poddanego ostrej krytyce („W krainie wodników”). Poza nurtem europejskim stale obecna w jego pisarstwie jest tradycja rodzima. Starojapońskie legendy kreślone są jednak z perspektywy człowieka współczesnego, dotkniętego już moralnym relatywizmem („W gąszczu”, „Dług wdzięczności”). Tytułowe opowiadanie zbioru – rodzaj duchowego pamiętnika – zaskakuje nowatorstwem formalnym: stosując kompozycję otwartą, afabularną, przypominającą niekiedy narrację filmową, autor osiąga tu kondensację treściową przez lapidarność i impresyjność wyrazu. Akutagawa owładnięty obsesją nieuniknionej choroby umysłowej popełnia samobójstwo w trzydziestym piątym roku życia.