Wojciech Bałus Bücher

Diese zweibändige Ausgabe umfasst die historische Region Kleinpolen im Südosten Polens mit den Gebieten um Krakau, Kielce/ Sandomierz, Lublin und Przemy l/Rzeszów. Als nützlicher Reisebegleiter und umfangreiches Wissenskompendium zugleich, bietet der Dehio Kleinpolen detaillierte Informationen über alle bedeutenden Denkmäler dieser faszinierenden Gegend mit Blick auf die deutsch-polnische Geschichte. Die begleitenden Texte dienen dabei als Einführung in die Entwicklung der Region vom Mittelalter bis in die0Gegenwart.

Diese zweibändige Ausgabe umfasst die historische Region Kleinpolen im Südosten Polens mit den Gebieten um Krakau, Kielce/ Sandomierz, Lublin und Przemy l/Rzeszów. Als nützlicher Reisebegleiter und umfangreiches Wissenskompendium zugleich, bietet der Dehio Kleinpolen detaillierte Informationen über alle bedeutenden Denkmäler dieser faszinierenden Gegend mit Blick auf die deutsch-polnische Geschichte. Die begleitenden Texte dienen dabei als Einführung in die Entwicklung der Region vom Mittelalter bis in die0Gegenwart.

Die dreibändige Ausgabe „Dehio Kleinpolen“ widmet sich der historischen Region Kleinpolen im Südosten Polens. Band 1 bietet eine Einführung in die Geschichte und Kunst.

Der Autor befasst sich mit der bisher nur wenig erforschten Symbolik der sakralen Architektur des Historismus. Er konzentriert sich dabei auf die unbekannten Druckquellen aus dem 19. Jahrhundert, die zeigen, dass auch in dieser Epoche die Kirchenbaukunst ein Bedeutungsträger war. Ziel der christlichen Kunst war, die konfessionelle Prägung sowohl in der Form einer Kirche als auch in der Ikonographie zu manifestieren. Der Stil wurde als Abdruck einer Weltanschauung in der Materie des Kunstwerks verstanden. Aus diesem Grund postulierte man, die Errungenschaften des Mittelalters aufzugreifen. Man nahm an, dass in diesem ausschließlich das christliche Gedankengut die Weltanschauung bestimmt habe, die Stile deswegen den religiösen Geist vollkommen zum Ausdruck gebracht hätten und die Ikonographie ideal, dogmatisch korrekt und inhaltsreich gewesen sei.

Ausstellung im Nationalmuseum in Krakau März-Juni 2007 und den Museen der Stadt Bamberg Juni-September 2007.

Krakau gehört zu den schönsten und wichtigsten Städten Ostmitteleuropas. Seine Geschichte im 19. Jahrhunderts ist besonders interessant. Einerseits lag die Stadt in Österreich, andererseits galt sie für die polnische Nation als „geistige Hauptstadt“. Das Buch befaßt sich mit Architektur und Parkanlagen im Krakau des 19. Jahrhunderts. Im architekturhistorischen Teil des Buches wird gezeigt, daß die Idee der „geistigen Hauptstadt“ nicht vornehmlich als Grund für die Suche nach einem Nationalstil verwandt war, sondern vielmehr als Anstoß, die Architektur als Ausdruck der städtischen Identität zu benutzen. Der Druck der großen Vergangenheit war so mächtig, daß vielen neuentworfenen Gebäuden die Aufgabe gestellt wurde, die traditionelle Krakauer Atmosphäre zu bewahren. Neue Strömungen in der Kunst und Kultur kamen zum Vorschein in den Krakauer Parkanlagen, die im letzten Viertel des 19. Jahrhunderts angelegt wurden. Aber auch in diesen modernen Werken haben sich die Tendenzen zur Modernität mit dem Kultus der nationalen Geschichte verschmolzen. "Balus's book is a precious addition to the research on 19th century architecture and urban planning in Kraków. [.] It is discussed with in-depth knowledge." Centropa

Jeszcze do niedawna sztukę sakralną XIX wieku uważano za wytwór niższej kategorii, pozbawiony większej wartości artystycznej i treściowej głębi. Książka stara się pokazać, że było wręcz przeciwnie, że mianowicie architekturze kościelnej w epoce historyzmu przypisywano znaczenia symboliczne niemniej poważne niż w czasach wcześniejszych. Po upadku witruwianizmu jako obowiązującej wykładni budownictwa, co nastąpiło w drugiej połowie XVIII stulecia, na nowo zdefiniowano podstawy architektury, wskazując na rolę charakteru i „mówiącej" formy. Na tej podstawie skonstruowano koncepcję znaczenia stylów historycznych, rozwijaną w kręgu wszystkich konfesji chrześcijańskich. Natomiast w obrębie katolicyzmu sięgać zaczęto do średniowiecznych traktatów teologicznych i liturgicznych, odnajdując w nich podstawy dla symbolicznej wykładni całego budynku kościelnego, jego części i zdobiących go dekoracji. W książce zanalizowano zapomniane i nieprzywoływane od końca XIX wieku teksty rozpraw na temat symbolicznej wymowy świątyń katolickich, pochodzące z Francji, Niemiec, Polski i częściowo Wielkiej Brytanii. Dokonano też próby interpretacji owego materiału w kontekście fundamentalnych pojęć takich jak styl,sacrum i reprezentacja.

Seria HORYZONTY NOWOCZESNOŚCI, tom 130 Gdy Tadeusz Kantor udawał się z początkiem 1947 roku w swoją pierwszą w życiu podróż do Paryża, nie przypuszczał zapewne, że przyjdzie mu się tam zetknąć nie tylko ze sztuką klasycznej awangardy i twórczością aktualną artystów z Europy i obu Ameryk. Wizyty w Palais de la découverte otwarły przed nim świat nowoczesnej nauki i spowodowały głęboki światopoglądowy wstrząs. Książka po raz pierwszy tak dogłębnie – i na podstawie nieznanych wcześniej materiałów źródłowych – analizuje różne aspekty doświadczenia nowoczesnego, jakie stało się udziałem krakowskiego artysty, pokazuje, na czym polegało dotknięcie przez niego „Inferna”, jaką rolę w tych przeżyciach odegrał surrealizm oraz jak to wszystko wpłynęło na własną twórczość i poglądy na świat przyszłego autora Umarłej klasy. Świetna książka, znacząco uzupełnia naszą wiedzę, proponuje ciekawe strategie interpretacyjne, krytycznie podchodzi do źródeł, wsparta na imponujących lekturach, zmienia obraz sztuki Kantora lat 40-tych ale także późniejszej twórczości. Napisana wartko. z recenzji prof. Wojciecha Włodarczyka Wojciech Bałus – ur. 1961, historyk sztuki; studiował też filozofię. Profesor w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się teorią i historią sztuki XIX–XXI wieku, związkami sztuki z filozofią, antropologią kulturową i literaturoznawstwem. Przewodniczący Polskiego Komitetu Narodowego Corpus Vitrearum, członek Polskiej Akademii Umiejętności i członek AICA. Autor książek: Mundus melancholicus. Melancholiczny świat w zwierciadle sztuki (1996), Figury losu (2002), Krakau zwischen Traditionen und Wegen in die Moderne. Zur Geschichte der Architektur und der öffentlichen Grünanlagen im 19. Jahrhundert (2003), Sztuka sakralna Krakowa w wieku XIX: część druga. Matejko i Wyspiański (2007) i Gotyk bez Boga? W kręgu znaczeń symbolicznych architektury sakralnej XIX wieku (Monografie FNP, 2011 – wersja niemiecka: 2016), Efekt widzialności. O swoistości widzenia obrazów, granicach ich odczytywania i antropologicznych aspektach sztuki (2013).

Niniejsza książka mówi o swoistym abstrahowaniu rzeczywistości, o dematerializacji sztuki, o ujmowaniu zarówno obrazów, jak i kultury za pomocą kategorii analitycznych, poprzez formy przeżywania świata, dzięki uruchomieniu cielesności, tworzeniu przedmiotów nieużytecznych, a także poszukiwaniu zaskakujących symetrii. Wojciech Bałus – ur. 1961, historyk sztuki; studiował też filozofię. Profesor w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się teorią i historią sztuki XIX–XXI wieku, związkami sztuki z filozofią, antropologią kulturową i literaturoznawstwem. W ramach międzynarodowej organizacji Corpus Vitrearum prowadzi badania nad polską sztuką witrażową XIX i XX wieku i pełni funkcję Przewodniczącego Polskiego Komitetu Narodowego Corpus Vitrearum. Członek zwyczajny Hessische Akademie der Forschung und Planung im Ländlichen Raum. Członek czynny Polskiej Akademii Umiejętności. Członek AICA. Autor książek: Mundus melancholicus. Melancholiczny świat w zwierciadle sztuki (1996), Malarstwo sakralne (2001), Figury losu (2002), Krakau zwischen Traditionen und Wegen in die Moderne. Zur Geschichte der Architektur und der öffentlichen Grünanlagen im 19. Jahrhundert (2003), Sztuka sakralna Krakowa w wieku XIX: część pierwsza (współautor, 2004), Sztuka sakralna Krakowa w wieku XIX: część druga. Matejko i Wyspiański (2007) i Gotyk bez Boga? W kręgu znaczeń symbolicznych architektury sakralnej XIX wieku (Monografie FNP, 2011 – wersja niemiecka: 2016), Efekt widzialności. O swoistości widzenia obrazów, granicach ich odczytywania i antropologicznych aspektach sztuki (2013), Tadeusz Kantor 1947. Nowoczesne doświadczenie z nauką, sztuką i Paryżem w tle (2021).