Übersetzung und wissenschaftliche Redaktion von Bernard Wiaderny
721 Seiten
26 Lesestunden
Die Autoren beleuchten die polnische Geschichte von 1939 bis zur Gegenwart, wobei sie insbesondere die politischen und sozialen Entwicklungen analysieren. Sie thematisieren die deutsche Besatzung, den Aufbau des kommunistischen Systems sowie die entscheidende Rolle der Opposition und der katholischen Kirche. Die Entstehung der Gewerkschaft "Solidarnosc" wird hervorgehoben, insbesondere durch Friszkes persönliche Erfahrungen. Zudem wird die politische Transformation seit 1989 umfassend behandelt, wobei das Buch auch die oft vernachlässigten 2000er Jahre in den Fokus rückt.
Andrzej Friszke gehört zu den wichtigsten polnischen Historikern der Gegenwart. Geboren 1956, Studium der Geschichte an der Warschauer Universität. Mitarbeiter der Wochenzeitschrift „Tygodnik Solidarność” (1981) und der Monatszeitschrift der linken katholischen Intelligenz „Więź“ (seit 1982). Mitarbeiter des Instituts der Politischen Studien der Polnischen Wissenschaftlichen Akademie, bis 2007 Mitglied des Kollegiums des Instituts für Nationales Gedenken. Verfasser zahlreicher Publikationen zur polnischen Nachkriegsgeschichte. „It is a work that every Western scholar interested in Poland should have close at hand.“ Zeitschrift für Ostmitteleuropa Forschung
Setna rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości pozostała niewykorzystaną szansę na namysł wokół procesów, które doprowadziły do wydarzenia najważniejszego bodaj w XX-wiecznej historii Polski. Książka prof. Andrzeja Friszke to bezprecedensowa próba przedstawienia polskich komunistów, nie jako zbrodniarzy czy władców PRL-u, ale jako jednej z sił, które współtworzyły nowoczesne państwo polskie. W powszechnej świadomości współczesnych Polaków komunizm został utożsamiony wyłącznie ze zbrodniami. Zanikła podstawowa wiedza o ideologii, jaką niósł, a w przestrzeni publicznej stał się synonimem wszelkiego zła, z którym dowolnie można utożsamiać zjawiska uznane za negatywne, np. świeckość albo gender. Szeroko rozpowszechniana w ostatnich latach ideologia nacjonalistyczno-klerykalna, a zarazem narodowo-ludowa, zastępuje wykład historii serią schematów i obrazków sławiących bohaterstwo patriotycznych Polaków. Eliminuje się przy tym opis podziałów społecznych, sporów ideowych, realiów, w których toczył się proces historyczny. Już nawet nie czytanka dla maluczkich, ale prostackie klisze i fałszywe mity mają zastąpić historię Polski. […]fragment wstępu
Postać Adama Ciołkosza nie tylko dowodzi, że lewica i socjalizm w Polsce mają
piękne karty w swej historii. Pokazuje też, że przez całe dekady to właśnie
socjaliści reprezentowali to wszystko, co w polskiej tradycji politycznej
najlepsze: ideały demokracji, sprawiedliwości społecznej, wolności i praw
obywatelskich, pluralizmu i tolerancji, wreszcie niepodległości. Książka
Andrzeja Friszke o wybitnym działaczu Polskiej Partii Socjalistycznej to nie
tylko zapis pasjonującej biografii politycznej to również opowieść o
sukcesach, klęskach i patologiach II Rzeczpospolitej, dylematach wojennych
uchodźców i powojennych emigrantów.
Pomysł przygotowania książki porównującej cele polskiej polityki zagranicznej
w czasach II RP oraz w pierwszym ćwierćwieczu III RP wydaje się równie
oryginalny, co ryzykowny. Zwłaszcza, gdy jego realizacji podjęło się trzech
uczonych, różniących się od siebie w istotny sposób poglądami, warsztatem
naukowym, ale także pisarskim stylem. […] Rzecz jednak oczywiście nie w
jednomyślności, ale w zachowaniu pewnego minimum spójności konstrukcyjnej,
umożliwiającego czytelnikowi porównanie tytułowych „dwóch epok”. Cel ten udało
się w moim przekonaniu w dużym stopniu osiągnąć. Otrzymaliśmy zwięzłą,
syntetyczną analizę polityki zagranicznej II i III RP, która stanowi istotną
nowość w polskiej literaturze naukowej. prof. dr hab. Antoni Dudek (z recenzji
wydawniczej) Mamy do czynienia z innowacyjnym porównawczym studium polityki
polskiej w dwóch okresach, napisanym przez trzech znakomitych historyków. Jest
to unikalna praca, która powinna inspirować inne podobne próby. W dobie
manipulacji historią jednym z możliwych antidotów są rzetelne studia
porównawcze. Prezentowana książka wskazuje drogę do porównywania oraz
zestawiania innych okresów i innych kombinacji państw […]. dr hab. Przemysław
Grudziński (z recenzji wydawniczej) Andrzej Friszke – ur. 1956 r., historyk,
profesor nauk humanistycznych, pracownik Instytutu Studiów Politycznych PAN
(od 1990). Redaktor działu historycznego czasopisma „Więź” (od 1982),
wykładowca dziejów Polski XX wieku w Collegium Civitas. Członek Kolegium IPN
(1999–2006) oraz Rady IPN (2011–2016). Członek-korespondent PAN (od 2013).
Marek Kornat – ur. 1971 r., historyk, profesor nauk humanistycznych, pracownik
Instytutu Historii PAN (od 2000). Wykładowca na Wydziale Prawa i Administracji
Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego (od 2008). Do jego głównych
zainteresowań należą historia polskiej dyplomacji i stosunków międzynarodowych
w XX wieku oraz dzieje polskiej myśli politycznej i sowietologii. Ryszard
Stemplowski – ur. 1939 r., prawnik, historyk, profesor nauk humanistycznych,
pracownik Instytutu Historii PAN (1969–1990). Szef Kancelarii Sejmu
(1990–1993). Ambasador Polski w Londynie (1994–1999). Pierwszy dyrektor
Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych (1999–2004). Wykładał na
Uniwersytecie Jagiellońskim i w Akademii Ignatianum. Prowadzi stronę
internetową: www.stemplowski.pl.
Podstawą źródłową książki są niepublikowanych dotąd akta Urzędu do Spraw
Wyznań z okresu od Grudnia 1970 i dojścia do władzy ekipy Gierka do wyboru
Jana Pawła II. W obszernym wprowadzeniu autor przedstawia główne założenia
polityki władz PRL wobec Kościoła katolickiego w latach 1970-1978, w tym
również podejmowane próby ułożenia stosunków z Watykanem. Część druga zawiera
dokumenty archiwalne, m. in. tajne memoriały i decyzje najwyższych władz PRL.
Andrzej Friszke o najważniejszych latach opozycyjnej działalności Jacka
Kuronia. „Nie palcie komitetów. Zakładajcie własne” - te słowa Jacka Kuronia
zrobiły oszołamiającą karierę. Dziś trafiają nawet na T-shirty. Jacek Kuroń
nie ograniczał się jednak do haseł. Lata siedemdziesiąte i początek lat
osiemdziesiątych to okres jego największej aktywności i najważniejszych
dokonań. Nieprzypadkowo jest to także jeden z najciekawszych i najbardziej
brzemiennych w skutki okresów najnowszej polskiej historii. Nowe światło na
ten okres rzuca w Czasie KOR-u rzuca jeden z najlepszych polskich historyków -
Andrzej Friszke. Nowatorski sposób wykorzystania źródeł (także tych
zgromadzonych w IPN) pozwala poznać kulisy działalności Komitetu Obrony
Robotników i brutalnej walki władz PRL z rodzącą się opozycją oraz rolę Jacka
Kuronia w narodzinach Solidarności. Poprzednia książka Andrzeja Friszkego
Anatomia buntu. Kuroń, Modzelewski i komandosi - otrzymała Nagrodę Historyczną
„Polityki” dla najlepszej książki roku 2010. Czas KOR-u jest równie dobry i
wzbudzi równie wiele kontrowersji.
Fascynująca historia jedynego okresu w całej historii Polski Ludowej, w którym
władza naprawdę musiała liczyć się z Narodem. Szesnaście miesięcy dzielące
porozumienia sierpniowe od wprowadzenia stanu wojennego to najdziwniejszy czas
w historii rządzonej przez komunistów Polski. Wtedy po raz pierwszy
społeczeństwo mogło zadać pytania, które dziś – w różnych odmianach – nie
schodzą z pierwszych stron gazet. Jaka ma być Polska? Jak wyjść z biedy? W
jaki sposób zasypać rosnącą przepaść cywilizacyjną między Polską a Zachodem? A
wszystko to w atmosferze zagrożenia sowiecką interwencją oraz represjami ze
strony „rodzimego” aparatu władzy. Andrzej Friszke – jeden z najwybitniejszych
polskich historyków – przewodnikiem po tej zagmatwanej epoce czyni Jacka
Kuronia. Jak sam pisze: „jest to zarazem biografia polityczna Jacka Kuronia,
historia Solidarności, ale też historia polskiego kryzysu 1980–1981”. To po
nagradzanych 'Anatomii buntu' oraz 'Czasie KOR-u' kolejna niezwykle wnikliwa
panorama najnowszych dziejów Polski. Książka wydana w koedycji z ISP PAN.
Ta książka to opowieść o młodej inteligencji katolickiej,która po traumie II
wojny światowej, w zdominowanej przez komunistów Polsce usiłowała znaleźć
miejsce do aktywności społecznej i politycznej. Dla części z nich to
zaangażowanie zakończyło się po 1948 r. wyrokami długoletniego więzienia.
Andrzej Friszke ze znawstwem pokazuje różne postawy działaczy katolickich oraz
wyjaśnia, na czym polegały różnice między nimi. Obrazu dopełniają opisy metod
inwigilacji UB i stalinowskich śledztw.